Ustawa z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U.2022.1155 z dnia 2022.05.31), która weszła w życie w dniu 15 czerwca 2022 r. wprowadza szereg korzystnych zmian dla rolników. Do najważniejszych z nich należy z pewnością prawo do wypłaty emerytury rolniczej w pełnej wysokości bez konieczności spełnienia warunku w postaci zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej.
Rolnikiem jest pełnoletnia osoba fizyczna zamieszkująca i prowadząca na terytorium Polski, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym, a także osoba, która przeznaczyły grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia. W sytuacji gdy powierzchnia użytków rolnych przekracza 1 ha przeliczeniowy, rolnik podlega ubezpieczeniom społecznym z mocy ustawy. W celu otrzymania emerytury rolniczej konieczne jest spełnienie warunków przewidzianych w przepisach prawa.
Co do zasady emerytura rolnicza przysługuje ubezpieczonemu w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, który spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny (wiek emerytalny kobiety wynosi 60 lat, a mężczyzny 65 lat), a także podlegał ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 25 lat.
Świadczenie emerytalne rolnika złożone jest z dwóch części: składkowej i uzupełniającej. Do dnia 15 czerwca 2022 r., część składkowa emerytury rolniczej wypłacana była, gdy rolnik uzyskał prawo do świadczeń emerytalno-rentowych. Natomiast część uzupełniająca emerytury przysługiwała dopiero po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej.
W myśl tej ustawowej definicji, uznawano że rolnik zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie był właścicielem, współwłaścicielem lub posiadaczem gospodarstwa rolnego albo zawarł pisemną umowę dzierżawy na okres co najmniej 10 lat, oddając gospodarstwo w dzierżawę osobie niebędącej jego małżonkiem, zstępnym lub pasierbem, osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym albo małżonkiem wymienionych osób, a zawarcie umowy potwierdził wójt, właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotu dzierżawy. Powyższe nie dotyczyło gruntów trwale wyłączonych z profilaktyki rolnej, gruntów należących do małżonka, z którym rolnik zawarł związek małżeński po ustaleniu prawa do emerytury, a także własności nieustalonej odpowiednimi dokumentami urzędowymi, jeżeli grunty te nie znajdowały się w posiadaniu rolnika lub jego małżonka.
Od dnia 15 czerwca 2022 r., zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej nie jest już warunkiem wypłaty części uzupełniającej emerytury rolniczej. W praktyce oznacza to, że rolnik nie musi już sprzedawać, przekazywać w darowiźnie, czy też oddawać w dzierżawę gospodarstwa rolnego, aby otrzymać świadczenie w pełnej wysokości. Natomiast w celu wypłaty renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinnej dla osoby pełnoletniej w pełnej wysokości nadal należy spełnić ten warunek.
Jak wynika z informacji dostępnych na stronie internetowej KRUS [1], emerytom, którym zawieszono wypłatę części uzupełniającej emerytury rolniczej z powodu niezaprzestania prowadzenia działalności rolniczej, KRUS z urzędu wypłaci świadczenia w pełnej wysokości w lipcowych terminach płatności, a w czerwcu dokona wyrównania części uzupełniającej za ten miesiąc. Działanie podjęte przez organ z urzędu nie wymagają składania wniosków przez rolników.
Adw. Paulina Podgórska-Mruk
[1] https://www.krus.gov.pl/artykul/korzystne-zmiany-dla-emerytow-rencistow-i-ubezpieczonych-w-krus/ [dostęp:25.07.2022 r.]