Według art. 152 k. p. pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Jest to przerwa w pracy przeznaczona na regeneracje sił psychofizycznych osoby zatrudnionej na podstawie stosunku pracy
Poza sytuacjami określonymi w art. 171 k.p. niedopuszczalne jest wypłacenie ekwiwalentu za niewykorzystany urlop; poza tym pracownik nie może skutecznie zrzec się prawa do urlopu (por. art. 152 § 2 k.p.),
Warto pamiętać, że podzielenie urlopu na części może nastąpić tylko na wniosek pracownika.
Wymiar urlopu wynosi 20 dni, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat oraz 26 dni, jeśli pracownik był zatrudniony dłużej niż 26 dni.
Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. Ponadto do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wlicza się przykładowo z tytułu ukończenia: szkoły policealnej –6 lat, szkoły wyższej – 8 lat, natomiast szkoły ogólnokształcącej – 4 lata. Jednakże do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego nie wlicza się: okresu pracy na podstawie umowy zlecenie i innej umowy cywilnoprawnej, okresu prowadzenia działalności gospodarczej, okresu urlopu bezpłatnego – art. 174 § 2 KP
Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym, odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu. Przy udzielaniu urlopu w wyżej wskazany sposób, jeden dzień urlopu odpowiada 8 godzinom pracy
Wcześniej ustalone terminy urlopu wypoczynkowego mogą być zmieniane z inicjatywy pracodawcy lub pracownika. Można przesunąć termin urlopu na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami. Pozwala na to art. 164 § 1 k. p. Ocena, czy przyczyny podawane przez pracownika są ważne, należy do pracodawcy.
Jeżeli wystąpiły okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczęcia urlopu, które wymagają obecności pracownika, pracodawca może odwołać pracownika z urlopu
Pracownik odwołany z urlopu ma obowiązek stawić się w miejscu wskazanym przez pracodawcę, a pracodawca pokrywa koszty poniesione przez pracownika pozostające w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu np. koszty przejazdu czy pobytu w ośrodku wypoczynkowym. Oczywiście odwołanie pracodawcy z urlopu powinno być dokonane z odpowiednim wyprzedzeniem, tak aby pracownik miał możliwość wykonania polecenia pracodawcy w wyznaczonym przez niego terminie.
Adwokat Wojciech Heluszka