Jeżeli przekraczasz granicę ukraińsko-polską:
1. Sprawdzać oficjalne informacje dla obywateli Ukrainy na stronie rządowej ua.gov.pl
2. Zarejestruj się w punkcie recepcyjnym, jeżeli nie masz zapewnionego stałego miejsca pobytu w Polsce. Możliwość rejestracji będziesz miał zaraz po przekroczeniu granicy. Pamiętaj jednak, że rejestracja w punkcie recepcyjnym nie jest obowiązkowa by wjechać na polskie terytorium.
3. W razie jakichkolwiek problemów możesz również szukać pomocy w grupach FB: „Ukraina jak pomóc? Szukam pomocy!” oraz „Prawniczki, prawnicy Ukraińcom”. Znajdziesz tam tłumaczy, prawników, lekarzy i innych wolontariuszy, którzy pomagają pro bono.
4. Pamiętaj jednak by zachowywać zawsze ostrożność wobec oferowanej pomocy:
• Upewnij się, że oferowana pomoc jest bezpłatna lub o jakiej wysokości opłatę chodzi.
• Zanim wsiądziesz do cudzego pojazdu poprosić kierowcę o okazanie dokumentu tożsamości, zapisz jego imię i nazwisko i prześlij je rodzinie lub znajomym. Tylko osoba z nieczystymi intencjami nie zgodzi się wylegitymować w tej sytuacji. Zapisz także lub zrób zdjęcie tablic rejestracyjnych samochodu do którego wsiadasz, by również wysłać dane bliskim. Zapytaj kierowcę o adres, pod który jedziecie i wyślij go natychmiast bliskim. Nigdy nie zwlekaj z przesyłaniem tych informacji.
• Staraj się nie podróżować w pojedynkę tylko w towarzystwie osób, które znasz.
• Mów otwarcie, że masz znajomych w Polsce, którzy wiedzą jakim pojazdem podróżujesz i w jakim kierunku jedziesz i że Cię oczekują (nawet jeżeli to nie jest do końca prawa).
• Zawsze podawaj bliskim miejsce Twojego zakwaterowania. Swoją lokalizację możesz sprawdzić za pomocą aplikacji gogle maps. Pamiętaj więc by zawsze mieć włączoną glokalizację w telefonie komórkowym. Możesz też założyć konto na gogle.com i dzięki temu rodzina czy znajomi po przekazaniu im loginów do konta będą mogli ustalić dokładną lokalizacje Twojego telefonu.
• Pamiętnej by dobrze zabezpiecz posiadane dokumenty (paszporty, akty stanu cywilnego) i w żadnym wypadku nie przekazuj ich osobom obcym w środku transportu lub w miejscu zakwaterowania. Najlepiej wykonaj zdjęcia posiadanych dokumentów i miej je w zabezpieczonym hasłem telefonie. Zdjęcia dokumentów możesz również przesłać krewnym lub trzymać ich kopie w chmarze oraz mieć zapisane w wiadomości e-mail (kopia wiadomości) by w razie zagubienia dokumentów czy telefonu móc uprawdopodobnić swoją tożsamość.
• Swoich krewnych i znajomych możesz poszukiwać za pośrednictwem grupy FB „SOS zaginięcia – Ukraina”.
• Zapisz w telefonie i jednocześnie na odrębnej kartce papieru, którą powinieneś nosić przy sobie, ważne numery telefonów: – infolinii Urzędu do spraw Cudzoziemców: +48 721 75 75 – ogólnoeuropejskiego nr alarmowego: 112 – Ambasady Ukrainy w Polsce: + 48 (22) 629 34 46, + 48 (22) 622 47 97 5. Miej zawsze przy sobie (najlepiej w odzieży) kartkę z Twoimi danymi osobowymi: imię, nazwisko, adres zamieszkania na Ukrainie lub w Polsce, nr kontaktowy do Twoich bliskich i grupę krwi, by w razie konieczności hospitalizacji ułatwić pomoc służbom medycznym.
Na chwilę obecną nie ma problemów z przekraczaniem granicy ukraińsko-polskiej dla osób, które zgodnie z ukraińskim prawem legalnie mogą opóźnić Ukrainę. Na wszystkich przejściach, oprócz ruchu osobowego czy towarowego, odbywa się także ruch pieszy. Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego Państwa – uregulowała z mocą od 24 lutego 2022 r. sytuację obywateli Ukrainy już przebywających oraz dopiero wjeżdżających na teren Polski w związku z zagrożeniami. Należy więc pamiętać, że pobyt obywateli Ukrainy, którzy przybyli bezpośrednio z Ukrainy na terytorium Polski od dnia 24 lutego w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, uznaje się za legalny przez okres 18 miesięcy jeżeli osoby te wjechały legalnie i deklarują zamiar pozostania w Polsce.
WAŻNE! Ustawa nie obejmuje jednak osób, które przybyły do Polski przez inny kraj. Wyżej wskazana ustawa obejmuje również obywateli Ukrainy posiadających Kartę Polaka oraz ich małżonków nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego (jeżeli przybyli bezpośrednio z terytorium Ukrainy) Przepisy te nie obejmują osób, które posiadają:
a) zezwolenie na pobyt stały,
b) rezydenta długoterminowego UE,
c) czasowy, status uchodźcy,
Obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski od 24 lutego 2022 r. mogą legalnie przebywać w Polsce przez 18 miesięcy (z możliwością przedłużenia tego okresu) z zastrzeżeniem, że opuszczenie terytorium Polski na okres powyżej miesiąca pozbawia ich tego prawa – uniemożliwia powrót i dalszy legalny pobyt w Polsce. Natomiast legalność pobytu obywateli Ukrainy, którzy w momencie wybuchu wojny na Ukrainie znajdowali się w Polsce, a ich dokumenty pobytowe utraciły ważność po 24 lutego 2022 r. zostaje przedłużona jeśli przebywają na podstawie (art. 42 SpecUstawy):
- wizy krajowej wydanej przez polski organ – do 31 grudnia 2022 r.,
- zezwolenia na pobyt czasowy – do 31 grudnia 2022 r.,
- ruchu bezwizowego – o 18 miesięcy,
- katy pobytu – o 18 miesięcy,
- wizy Schengen – o 18 miesięcy,
- tego, że nie upłynął termin opuszczenia Polski po odmowie udzielenia zezwolenia na pobyt – o18 miesięcy,
- tego, że nie upłynął termin dobrowolnego powrotu na mocy decyzji o zobowiązaniu do dobrowolnego powrotu – o 18 miesięcy,
- zgody na pobyt tolerowany – o 18 miesięcy, ale w tym okresie nie będą uprawnieni do opuszczenia terytorium Polski.
Adwokat
Magdalena Polek